معرفی مجموعه کریم خان زند در شیراز

بعد از فروپاشی افشاریه سلسه زندیه تاسیس شد.سلسله زندیه که موسس آن کریم خان زند بود از تبار لر بودند که 46 سال پا برجا بودند.کریم خان زند که لقب وکیل الرعایا را گرفته بود شیراز را پایتخت خود قرار داد و در آن بنا ها مجموعه زندیه را ساخت که از نظر معماری بسیار مورد توجه توریستان قرار گرفته است. تیم تحریریه ایران مبله در این مقاله قصد دارد نام بناهای تاریخی دوره زندیه را برای شما شرح دهد.

شیراز بنا های زیادی دارد و از بناهای تاریخی آن که بسیار معروف است مجموعه زندیه است.مجموعه زندیه که شامل:بازار وکیل،حمام وکیل،مسجد وکیل،ارگ کریم خان زند است باعث شده که شهر شیراز اهمیت ویژه ای بین گردشگران داشته باشد.

بازار وکیل شیراز

یکی از بازارهای سنتی معروف در ایران بازار وکیل است که به دستور کریم خان زند ساخته شد.معماری بازار وکیل از گچ،آهک و آجر است و ستون هایی دارد که جنس آن سنگ است به استحکام آن کمک می کند.سقف آن چهار سوق است و حدود 11 متر ارتفاع دارد.سیستم تهویه بازار به دلیل ارتفاع سقف طاق و تویزه توسط بادگیرها انجام شده و همین باعث شده که هوا داخل بازار مناسب باشد.علاوه برآن دریچه ها و روزنه هایی که در بازار وجود دارد باعث می شود که هوا و نور برسد.بالای مغازه ها هم قبلا بازسازی شده و یکسری از این روزنه ها بسته شده و بالای آن مشبک های برای تهویه هوا و روشنایی قرار گرفته است.

بازار وکیل هم مثل بازارهای دیگر از باتوجه به مشاغل مختلفی که در آن قرار دارد به بخش های مختلفی شامل: بازار بزازان، بازار مسگرها، بازار کلاهدوزها، بازار شیشگر ها و.... تقسیم شده است.اگر به دنبال فرش های دستباف و یا زیورآلات زیبا هستید بازار وکیل را بهش ما پیشنهاد می کنیم.ساعت کاری بازار وکیل از ساعت 9 صبح تا 10 شب است.

آدرس: شیراز خیابان زند ضلع شرقی میدان شهرداری جنب حمام وکیل

حمام وکیل شیراز

حمام وکیل هم از دیگر آثاری است که به فرمان کریم خان زند ساخته شد.معماری حمام وکیل به این صورت است که هشتی های پایینی که دارد باعث می شود که راهرو زاویه دار شود و هوای سرد به داخل حمام نیاید.همچنین در سقف و دیوار آن آهک استفاده شده است که باعث می شود رطوبت روی آن تاثیری نگذارد.در حمام وکیل یک فضای هشت ضلعی وجود دارد که از سطح زمین پایین تر است که به آن سربینه یا رختکن می گویند.

سربینه از طاق و ستون های سنگی که جنس آن گندمک و گوگرد دار است ساخته شده است.در زمان قجار هم نقاشی هایی چون صحنه قربانی شدن اسماعیل به دست حضرت ابراهیم،معراج پیامبر، شیخ صنعان و دختر نصرانی،دیدار شیرین و فرهاد رسم شده است .برای گرم شدن داخل حمام کف آن را از سنگ کرده اند و دالان هایی که وجود دارد باعث می شود که گرما و بخار در آن جریان داشته باشد.

در حمام وکیل مراسم هایی مثل جشن حمام زایمان،چله نوزاد،خواستگاری،مراسم حنابندان اجرا می شد.که در قسمتی از حمام  مجسمه ای از زنان با لباس محلی که در حال انجام مراسم حنابندان هستند دیده می شود.مجسمه های دیگری در حمام وجود دارد که نشان دهنده شغل های مختلف در حمام بود مانند حجامت،کشیدن دندان و.... این مجسمه ها باعث جذابیت بیشتر حمام وکیل شده است.ساعت بازدید حمام وکیل از ساعت 9 صبح تا 17 بعدازظهر است.

آدرس: شیراز خ طالقانی غرب مسجد و بازار وکیل

مسجد وکیل شیراز

اگر بخواهیم مسجد وکیل را برای شما تحلیل کنیم باید بگوییم که مسجد وکیل با معماری بسیار جذابی ساخته شده است که کتیبه هایی که با خط نستعلیق درست شده است و همچنین کاشی کاری هایی که با رنگ های متنوع در آن به کار رفته و همچنین میناکاری های آن باعث شده  که چشم بازدید کنندگان را خیره بشود.مسجد وکیل شیراز که دارای بخش هایی  چون: ورودی،حیاط،شبستان بزرگ،شبستان زمستانی،حیاط خلوت،طاق مروارید و..... است.ورودی مسجد که ارتفاع آن هشت متر است به قسمت شمشیر گر ها هم ربط دارد. در قسمت درب ورودی کاشی کاری ها و عبارت لا اله الا الله در این قسمت به کار رفته است.

مسجد وکیل دارای دو شبستان و دوایوان در سمت جنوبی و شرقی است.قسمت جنوبی آن یک طاق دقیق که با طاق مروارید قرینه شده است وجود دارد و همچنین در شبستان جنوبی 48 ستون سنگی به صورت های مارپیچ و هماهنگ چیده شده است.شبستان زمستانی آن که در ضلع شرقی مسجد قرار دارد سقف آن از آجر هایی که روی 12 ستون با ارتفاع 5هزار متر تشکیل شده است.در سر ورودی شبستان زمستانی آیات قراآن کریم به خود نستعلیق حک شده است.حوض سنگی که در قسمت شمال شرقی حیاط کوچک قرار دارد از بخش های دیگر مسجد است.ساعت بازدید مسجد از ساعت 8 صبح تا هشت نیم شب است.

آدرس: شیراز خیابان لطفعلی‌خان زند خیابان طالقانی کوچه وکیل جنب حمام و بازار وکیل

 ارگ کریم خان شیراز

ارگ کریم خان که نام دیگر آن زندان کریم خان است در سال 1180  هجری ساخته شد.بعد از اینکه کریم خان زند به قدرت رسید دستور ساخت این بنا را داد ارگ کریم خان محل زندگی کریم خان زند بود. دلیل ساخت ارگ کریم خان محل فرماندهی وکیل الرعایا بود که شبیه میدان  اصفهان است. شاید برای شما هم سوال شده باشد که دلیل کج شدن ارگ کریم خان چیست؟ در ارگ کریم خان رطوبت زیاد وجود دارد که همین امر باعث شده است مصالح ساختمانی به کا رفته در آن آسیب ببیند و هچنین 30 درجه ارگ منحرف شود و کج شود.

بعد از آن که حکومت قاجار دستور فتح شیراز را داد به دستور آن برخی از بناهایی که کریم خان زند ساخته بود خراب شد همچنین برخی از حصارهای آن  خراب شد ولی خوشبخاته ساختمن ارگ کریم خان تخریب نشد و از آن برای دارالحکومه استفاده کردند.فرمانروایان که در زمان حکومت قاجاری بودند هر کدام بنا به سلیقه خود دخل و تصرفی در ارگ به وجود می آوردند مثلا نقاشی بر روی دیوار ارگ می کشیدند که ربطی به ارگ نداشت و گاهی برای زدن لایه جدید گچ آن گچ قبلی را می تراشیدند.

در زمان پهلوی هم ارگ کریم خان مکانی برای اسکان زندانیان شد به همین دلیل آسیب زیادی به آن وارد شده است.در زمان پهلوی تالار ها دو طبقه شد و هرکدام به چهار تا شش سلول تقسیم شدند.نقاشی هایی که در زمان قاجار رسم شده بود با گچ پوشاندن و با روشن کردن آتش سطح لایه ها پر از دود شده است.در سال 1350 ارگ کریم خان مجدد در اختیار اداره میراث فرهنگی قرار گرفت.

معماری ارگ کریم خان یک معماری درونگرا است که بیرون آن ساده درست شده است ولی داخل آن تزیینات ظریفی کار شده است.ورودی ارگ  نبرد رستم و دیو سفید را نشان می دهد که در آن از هفت رنگ استفاده شده است و پس ورودی هشتی که قرار دارد وارد حیاط ارگ می شوید.

ارگ کریم خان دارای دو بخش مسکونی و نظامی است.بخش مسکونی ارگ دارای بخش شمالی،جنوبی،غربی است که ایوان ستون دار آن با دو ستون سنگی درست شده است.در زمان قاجار به جای این ایوان هایی که در بخش غربی و جنوبی وجود دارد ستون های چوبی با تزیینات مارپیچی گذاشته شده است.در پنجره های تالار کریم خان شیشه های رنگی به کار رفته است که به آن ارسی می گویند ارسی یعنی پنجره هایی که از چوب ساخته شده است.

قسمت شمالی ارگ کریم خان حیاط خلوت با حوض و چند طاق کوچک قرار گرفته است که احتمالا از آن برای سرویس دهی و آشپزخانه استفاده می کردند.قسمت جنوب شرقی حمام از زمان زندیه همچنان پا بر جا است.رختکن حمام ارگ هشت ضلعی است و سقف آن عرق چین آجری ساده است که روی آن ترنج آهک بری درست شده است.برای بازدید از ارگ کریم خان شما می توانید در ساعت 8:30 صبح تا 9 شب مراجعه کنید.

آدرس: شیراز ابتدای خیابان کریم خان زند نبش میدان شهرداری

باغ نظر شیراز

باغ نظر که محل دفن کریم خان زند می باشد اسم دیگر آن موزه پارس است که در زمان زندیه به دستور کریم خان زند ساخته شد.این باغ برای مهمانان ویژه سفیران خارجی ساخته شده بود.این باغ که از هشت ضلع درست شده است و یک کلاه فرنگی در محوطه باغ قراردارد.این باغ که برای برگزار کردن مراسم ها و آیین به کار می رفت.در زمان قاجار فرمانروایی حسین علی میرزا فرزند فتحعلی شاه قاجار ساختمانی در گوشه شمال غربی ساختند که آن را آیینه و خورشید نام نهادند.

در سال 1314 باغ نظر به وسیله آثار ملی ثبت شد که در آن اشیاء چون سفال ،سکه ف مهر و.....وجود دارد.جالب است که بدانید باغ نظر باتوجه دوره های مختلف آن به اسم های مختلفی خوانده می شد مثل: باغ حکومتی، آرامگاه وکیل،باغ شاهزاده،باغ موزه از دیگر نام های آن بود.

معماری باغ نظر به این صورت است که در ان چهار حوض و آبنما به کار رفته است که دوتا از آبنما ها بسیار بزرگ بوده سروهایی که در این باغ وجود دارد باعث زیبا تر شدن باغ نظر شده است.در باغ نظر آثار تاریخی چون: لوح تاریخی استوانه ای شکل در ضلع غربی که روی آن سه کتیبه وجود دارد.آثار دیگر آن سنگ آزاره کاخ خورشید است که شکل شیر روی آن هست.

نقش هایی که دیگر که به صورت برجسته است: پهلوانان گرزدین وند که در نبرد با عثمانی بودند،پهلوان موسی خمیس گرزدین وند،و..... ترسیم شده است.برای بازدید از باغ نظر شما می توانید در ساعت 9 صبح تا 17 بعدازظهر مراجعه کنید.

آدرس: شیراز، میدان شهدا، خیابان زند

اجاره روزانه منزل و آپارتمان مبله در شیراز